Publieke ruimtes duurzaam herontwerpen

Bureau Cnockaert, de organisatie die van buitenruimtes klimaatrobuuste en duurzame plaatsen maakt waar mens en natuur zich goed voelen. Architecte Marie-Amélie Cnockaert en CEO Ann Cnockaert kwamen graag hun innovatieve oplossingen met ons delen.

Marie-Amélie Cnockaert en Ann Cnockaert van Bureau Cnockaert

Kunnen we Bureau Cnockaert nog een studiebureau noemen?

Wat begon als een technisch studiebureau evolueerde tot een innovatief ontwerpbureau voor de publieke ruimte. Ann Cnockaert, ingenieur van opleiding, besefte al snel dat puur technische ontwerpen niet volstonden om échte meerwaarde te creëren.

De instap van haar nicht Marie-Amélie als architecte en haar zoon als ingenieur gaf het bedrijf een nieuwe visie: niet alleen functionele infrastructuur, maar een publieke ruimte waar mens, dier en natuur samenkomen.

Bureau Cnockaert verbindt techniek met ontwerp, met als doel klimaatrobuuste, inspirerende plekken te creëren.

Vergroenen, verblauwen en verbinden: elk project wordt aan dit drieluik onderworpen.

Waarom zijn publieke ruimtes zo belangrijk voor onze toekomst?

Publieke ruimtes spelen een cruciale rol in hoe we omgaan met de veranderende wereld. Ze zijn essentieel voor het klimaat, de mens en de biodiversiteit.

Klimaat – De weersomstandigheden veranderen, en publieke ruimte moet helpen om water op te vangen, groen te integreren en een gezonde leefwereld te creëren.

Mens – Buitenruimtes moeten uitnodigen om opnieuw naar buiten te gaan, elkaar te ontmoeten en kinderen weer plezier te laten beleven aan buitenspelen. Wist je dat een kwalitatieve, natuurlijke omgeving onze creativiteit en welzijn stimuleert?

Biodiversiteit – Stadsnatuur biedt een thuis voor bijen, vlinders en andere soorten die essentieel zijn voor een gezond ecosysteem.

Door slim om te gaan met water, meer ruimte te maken voor groen en mens, dier en natuur met elkaar te verweven, bouwen we aan een toekomst waarin publieke ruimte niet alleen functioneel is, maar een plaats waar mensen, dieren en natuur zich thuisvoelen.

Marie-Amélie verwijst hierbij ook naar Gretta Louw, een kunstenares waar ze enorm veel bewondering voor heeft.

Gretta Louw en The Commons: een inspiratiebron voor Marie-Amélie Cnockaert.
https://grettalouw.com/works/the-commons.php 

“When you plant public space, you harvest public health.”

Van ontwerp naar dialoog

Een toekomstbestendige publieke ruimte ontstaat niet zomaar. Het vraagt visie, samenwerking en vooral: een doordacht proces waarbij mens, natuur en techniek samenkomen.

“Vroeger werd een ontwerp pas aan de bewoners voorgesteld zodra alles vastlag. Vandaag betrekken we hen al vanaf de eerste schetsen. In workshops met opdrachtgevers en infomarkten met bewoners luisteren we naar wensen, leggen we uit waarom bepaalde keuzes nodig zijn en inspireren we hen om mee te denken over de toekomst van hun omgeving. Dit vergroot niet alleen het draagvlak, maar maakt de publieke ruimte ook écht van iedereen.”

De basis waaruit tientallen jaren lang beslissingen gemaakt werden kwam neer op verkeer, parkeerplaatsen en alles rond koning auto. Maar tijden zijn veranderd. Verkeer maakt plaats voor natuur. Ontwerpen bij Bureau Cnockaert starten met de vraag: “Waar creëren we ruimte voor water en groen”? De rest wordt hierop verder uitgewerkt.

Daarbij kijken ze steeds wat ze kunnen hergebruiken. Bestaande bomen zijn een startpunt in het ontwerp. Het recupereren van waardevolle aanwezige “materialen” is ingebakken in het hele team.

Van idee tot realisatie: een proces dat tijd vraagt

Bij het realiseren van vernieuwde publieke ruimtes komt veel kijken. Het kan veel tijd in beslag nemen vooraleer je effectief aan de uitvoering kan beginnen. Denk maar aan het verkrijgen van de nodige vergunningen of het betrekken van alle betrokken.

Het traject van ontwerp tot uitvoering verloopt in verschillende fases:

Luisteren – Samen met opdrachtgevers en bewoners bekijken we de noden en kwaliteiten van de plek maar ook de wensen die zijzelf hebben.

Analyseren en testen – We bekijken via stedenbouwkundige analyses, technische studies en het testen van de bodem, grondwater… wat haalbaar is?

Plan van aanpak – We vertalen ideeën naar een duurzaam, toekomstgericht plan.

Vergunningen en aanbestedingen – Overheden en verschillende instanties moeten hun goedkeuring geven voordat het project van start kan.

Uitvoering en opvolging – Tijdens de werken blijven we waken over de visie en bewaken we de impact op bestaande natuur.

Marie-Amélie Cnockaert
Marie-Amélie Cnockaert
Marie-Amélie Cnockaert

Moedige leiders

Soms denken opdrachtgevers nog niet toekomstgericht. Corona was een kantelpunt: het belang van kwaliteitsvolle buitenruimte werd duidelijk, waardoor vergroening en verblauwen makkelijker bespreekbaar werden. Toch blijven er opdrachtgevers die nog inspiratie nodig hebben.

Toch vragen alle projecten lef en durf, zowel van de opdrachtgever als van bewoners. Overheden en opdrachtgevers die durven kiezen voor vergroening in plaats van verharding, maken écht het verschil. Het is onze taak om hen te inspireren, de meerwaarde te tonen en samen publieke ruimtes te creëren die niet alleen functioneel, maar ook duurzaam en verbindend zijn.

Enkele projecten

Groeningepark, Kortrijk

Het Groeningepark was vroeger een verharde parking met prachtige, monumentale platanen.
In plaats van bomen te verwijderen, maakten ze dit de kern van het ontwerp.

Specialisten onderzochten de wortelstructuren en groeven inspectieputten. Zo ontdekten ze hoe ze de bomen meer ruimte konden geven.

Ze creëerden ondergrondse kanalen, waardoor oppervlakkige wortels die door asfalt waren verstikt, opnieuw diep konden groeien. Het resultaat? Een park waar bomen gezond blijven en mensen genieten van een groene, levendige omgeving.

Groeninghepark Kortrijk

Centrumvernieuwing Kuurne

Kuurne wou verharden maar dat was zonder Marie-Amélie gerekend. Tijdens het overleg met het schepencollege vroeg ze iedereen om naar buiten te kijken en samen na te denken over een groenere invulling in plaats van het plan om opnieuw te verharden.

Het resultaat? Een levendig marktplein met meer groen en ruimte voor ontmoeting, zonder in te boeten op functionaliteit. Integendeel het is een plek geworden die mensen uitnodigt om buiten te komen.

Kuurne centrum

Overstromingsproblematiek Roeselare

Roeselare kampte met overstromingen door een verborgen beek onder de straten.

Door straten te versmallen en infiltratiebakken toe te voegen, maakten ze water en groen zichtbaar. Water wordt nu gebufferd in plaats van afgevoerd,
wat zowel overstromingen voorkomt als de leefomgeving aangenamer maakt.

Daarnaast verbonden ze parken en groenzones, waardoor een groen-blauwe as ontstond wat leidde tot vreugde bij de lokale inwoners.

bureau cnockaert
Symbool Onnest
cis scherpereel Onnest
Auteur

Cis Scherpereel

logo adfundum

en

logo mex united

werden

logo onnest

Welkom op onze nieuwe website.
Samen vormen we vanaf heden één sterk team.

Veel surfplezier!

Symbool Onnest